ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ μια μικρή ΙΣΤΟΡΙΑ (το Ομόλογο)

4/2/2011

το Ομόλογο

Το Ομόλογο είναι ένα δάνειο το οποίο λαμβάνει κάποιος (π.χ. κράτος, δήμος, επιχείρηση, φυσικό πρόσωπο) από τους δανειστές συμφωνώντας να τους πληρώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα και σε όλη τη διάρκεια του δανείου το προσυμφωνημένο τόκο (να πληρώνει το κουπόνι) και  να το εξοφλήσει στη λήξη του.

Ο οφειλέτης είναι ο εκδότης του ομολόγου, ο κάτοχος των ομολόγων είναι ο δανειστής και το κουπόνι είναι ο τόκος.
 Τα ομόλογα επιτρέπουν στον εκδότη να χρηματοδοτήσει μακροπρόθεσμες επενδύσεις με σημαντικά κεφάλαια
Τα ομόλογα και οι μετοχές  είναι και τα δύο χρεόγραφα, αλλά η διαφορά είναι ότι οι κάτοχοι μετοχών είναι ιδιοκτήτες  ενώ οι κάτοχοι ομολόγων είναι  δανειστές.
 Τα ομόλογα έχουν  καθορισμένη διάρκεια ζωής ενώ οι μετοχές είναι αορίστου χρόνου.

Τα κύρια χαρακτηριστικά ενός Ομολόγου συνοψίζονται στα εξής:

Εκδότης: αυτός ο οποίος δανείζεται χρήματα.

Τοκομερίδιο (κουπόνι): Το ποσό τόκων που πληρώνεται στον κάτοχο του ομολόγου σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Απόδοση (Yield ): προκύπτει με βάση την τιμή αγοράς του ομολόγου και το επιτόκιο του.

Απόδοση στην λήξη (yield to maturity): Η απόδοση του ομολόγου από την ημερομηνία αγοράς έως την ημερομηνία λήξης του.

Απόδοση κατά την ημερομηνία εξαγοράς ( yield to call ): Η απόδοση ενός ομολόγου από την ημερομηνία αγοράς του μέχρι την ημερομηνία εξαγοράς από τον εκδότη του.

 

Τα ομόλογα  συνήθως κατατάσσονται,

              Ανάλογα με την ιδιότητα του εκδότη, σε :

Κρατικά ή Κυβερνητικά,  αν ο εκδότης είναι το δημόσιο

Εταιρικά ή Επιχειρηματικά ,  αν ο εκδότης είναι εταιρία / επιχείρηση.

Δημοτικά ομόλογα, εκδίδονται από διάφορες βαθμίδες της αυτοδιοίκησης

Υπερεθνικά ομόλογα, εκδίδονται από διεθνείς οργανισμούς (World Bank, European Investment Bank)

 

    Ανάλογα με το είδος του επιτοκίου  σε :

Κυμαινόμενου επιτοκίου (floating rate note), όταν το επιτόκιο αλλάζει σε τακτά διαστήματα

Σταθερού επιτοκίου (fixed coupon), όταν το επιτόκιο παραμένει αμετάβλητο μέχρι τη λήξη του ομολόγου

Μηδενικού επιτοκίου (Zero coupon bond), όταν ο επενδυτής εισπράττει το σύνολο των τόκων στην λήξη του ομολόγου

Τιμαριθμοποιημένα, ομόλογα των οποίων η απόδοση είναι συνδεδεμένη με κάποιο δείκτη, π.χ. τον πληθωρισμό

   

     Ανάλογα με την διάρκεια ζωής του ομολόγου σε:

 Διάρκειας από 3-6 μήνες έως και 15, 20 25, 35 και περισσοτέρων ετών

 Αορίστου λήξεως (perpetual), συνήθως φθάνουν 45-99 έτη

      Ανάλογα με την διαβάθμιση τους βάσει της φερεγγυότητας των εκδοτών ή και των προσφερόμενων εξασφαλίσεων σε :

 

        Υψηλής φερεγγυότητας (investment bonds, π.χ. ΑΑΑ – ΒΒΒ από S & P)

         Χαμηλής φερεγγυότητας(junk bond, π.χ.  ΒΒ - C από S & P).

         Καλυμμένα ομόλογα, καλύπτονται από υποθήκες, εγγυήσεις της κυβέρνησης, κ.α.

Τα τελευταία χρόνια δεν εκδίδονται καθόλου ομόλογα με την έννοια του εγγράφου. Το άυλο ομόλογο δεν είναι τυπωμένο σε χαρτί. Όλες οι κινήσεις γίνονται με χρεοπιστώσεις λογαριασμών άυλων τίτλων, που ανοίγουν και διατηρούν οι επενδυτές των ομολόγων στις τράπεζες με τις οποίες συναλλάσσονται. Στους λογαριασμούς αυτούς μπορεί να ορίζονται συνδικαιούχοι και άλλα φυσικά πρόσωπα.

Τα ομόλογα, κατά κανόνα, εισάγονται  σε διεθνείς οργανωμένες αγορές για διαπραγμάτευση. Η χρηματιστηριακή τους τιμή εξελίσσεται αντίστροφα προς την εξέλιξη των επιτοκίων. Άνοδος των επιτοκίων συνοδεύεται από πτώση των τιμών των ομολόγων και αντιστρόφως. Τα χαμηλής διαβάθμισης ομόλογα έχουν υψηλότερη απόδοση αλλά υπάρχει κίνδυνος για την ομαλή και πλήρη  αποπληρωμή τους. Από επενδυτική σκοπιά, τα ομόλογα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα  χαρτοφυλάκιο ανάλογα με τους στόχους. Έτσι αν το ενδιαφέρον εστιάζεται σε υψηλές αποδόσεις η επιλογή τους αφορά σε μεσαίας και προς χαμηλής διαβάθμισης ομολόγων και την ανάληψη του υψηλού ρίσκου που συνεπάγεται η επιλογή αυτή. Αν η στόχευση είναι η είσπραξη σταθερά εισοδήματος σε μακρά περίοδο η στρατηγική  laddered portfolio, δηλαδή  σύνθεση  ομολόγων με διαφορετική, κυλιόμενη, ημερομηνία λήξης αποτελεί μια καλή λύση. Ισόποσα επενδύονται χρήματα σε ομόλογα διαφορετικών συνεχόμενων λήξεων από ενός έτους μέχρι 10 ή περισσοτέρων ετών με τρόπο ώστε με την λήξη του πρώτου ετήσιου ομολόγου το ποσό να επανεπενδυθεί αμέσως σε ομόλογο π.χ. 10ετους διάρκειας, κ.ο.κ. με αποτέλεσμα το ετήσιο εισόδημα να μένει «ανεπηρέαστο».

Επίσης,  η σύνθεση ενός χαρτοφυλακίου με ομόλογα α) διαφορετικών εκδοτών όπως κρατικά, εταιρικά, διεθνή, β) με διαφορετικά είδη επιτοκίου όπως σταθερού, κυμαινόμενου, τιμαριθμοποιημένου και γ) με χρονική κλιμάκωση της λήξης τους συμβάλλει σημαντικά στη μείωση του πιστωτικού κινδύνου στις επενδύσεις της κατηγορίας αυτής, στην σταθερότητα της απόδοσης και στο ότι δεν απαιτείται πολύς χρόνος για την  διαχείριση τους.